Robo-Danışmanlar ve Yakın Gelecek: Bölüm 2
Burak Arslanpay
Yatırımcıların giderek daha çok robo-danışmanları tercih ettiğini gösteren çalışmalar her gördüğümüzde bizi mutlu ediyor. Klement kısa süre önce, yatırımcıların insan danışmanların yerine robo-danışmanları benimsemeye son derece istekli olduklarını gösteren bir araştırma üzerine bir yazı paylaşmıştı. Yapılan yeni bir araştırma, Klement’in bir önceki yazısında bahsettiği araştırmanın eksik olduğunu düşündüğü bir bölümü tamamlamış görünüyor.
Robo-Danışmanlar ve Yakın Gelecek Bölüm 2
Önceki yazımda; yatırımcıların algoritmaları insan danışmanlara kıyasla daha objektif bulduğunu ve bu nedenle robo-danışmanlardan daha yüksek getiriler beklediğinden ve dolayısıyla bu durumun robo-danışmanların yatırımcılar tarafından daha kolay benimsenmesine yol açtığını belirtmiştim. Ancak bu araştırmanın katılımcılarının büyük bir bölümünün üniversite öğrencilerinden oluştuğunu ve bu katılımcıların yaş ortalamasının 22,8 olduğuna dikkat edilmesi gerektiğini vurgulamıştım ve şunları söylemiştim:
“Tecrübelerime göre, genç yatırımcılar makine tabanlı yatırım teknolojilerine eski nesillere kıyasla çok daha açık.”
Görünen o ki, yaptığım tahmin tamamen doğru olmasa da büyük ölçüde doğru. Birkaç hafta önce, Kudüs’teki Hebrew Üniversitesi’nden Daniel Ben-David ve Orly Sade’in tarafından yayınlanan yeni bir makale tam olarak bunu ele alıyor.
Araştırmada, yatırımcıların robo-danışmanları, insan danışmanları ve hibrit modeli (insan danışmanlarla birlikte çalışan robo-danışmanları) benimseme isteklilikleri 3 farklı yaş grubu için ölçüldü. Aynı zamanda yatırımcıların bu üç farklı danışmanlık modeline ne kadar güvendiklerini ölçmek amacıyla bu danışmanlara ne kadar ücret ödemeye istekli oldukları incelendi.
Araştırma 20–30 yaş grubundaki yatırımcıların insan danışmanlara kıyasla robo-danışmanları kullanmakta daha istekli olduklarını ve aynı grubun insan danışmanlarla çalışmaktansa hibrit modeli tercih ettiklerini gösterdi.
30–44 yaş grubunda ise yatırımcılar robo-danışmanlarla çalışmaya daha az istekli. Bu yatırımcılar insan danışmanla veya hibrit modelle çalışmayı tercih ediyor. 45 yaş ve üstünden oluşan grubun tercihlerinde ise robo-danışmanlar ve insan danışmanlar için anlamlı farklılıklar oluşmadı.
Farklı yaş gruplarının insan veya robo danışmanları benimsemedeki isteklilikleri firmalar açısından önemli bir göstergedir. Firmalar bu göstergeye göre insan danışman veya robo-danışman iş modeli kullanarak ne kadar müşteri çekebileceklerini görebilirler. Bu insanların farklı danışmanlık modelleri için ne kadarlık ücret ödemeye istekli oldukları ise bir diğer önemli göstergedir. 20–30 yaş grubundaki yatırımcılar için çıkan sonuç şaşırtıcı değil. Bu yaş grubu robo-danışmanları benimsemeye istekli olmanın yanı sıra robo-danışmanlara insan danışmanlara kıyasla daha fazla para ödemeye de istekli. 30–44 yaş grubundaki yatırımcıların ise insan danışmanlara daha yüksek ücret ödemeye istekli oldukları saptanmıştır. Bu yaş grubundaki yatırımcıların gözünde, insan danışmanların sundukları hizmetler robo-danışmanlara kıyasla daha değerlidir.
Şimdi araştırmanın sonuçlarındaki şaşırtıcı kısma geliyoruz. Araştırmanın sonuçlarına göre 45 yaşının üstündeki yatırımcıların robo-danışmanlar için ödemek istedikleri ücret ile insan danışmanlar için ödemek istedikleri ücret eşit çıkmıştır. Bu yaş grubu sadece hibrit model için daha az ücret ödemek istiyor. Bu sonuç çok mantıklı değil. 20–30 yaş grubundaki yatırımcılar algoritmaları insanlara kıyasla daha güvenilir bulurken, 30–45 yaş grubundaki yatırımcılar ise insan danışmanlara daha çok güveniyor. Bu anlaşılabilir bir durum, genç yatırımcılar internetin, bilgisayarların ve her türlü dijital bilginin hükmettiği bir dünyada büyüdüler. Öte yandan, yaşlı yatırımcılar dijital dünyaya biraz daha yabancı. Bu grup halen interneten önceki yılları hatırlayabiliyor. Peki 45 üstü yatırımcılar neden algoritmalara ve insan danışmanlara eşit derecede güveniyor? Hadi bu durumu kabul edelim, peki bu grup neden hibrit modele diğer modellere kıyasla daha az güveniyor?
Yukarıdaki grafikte gözüken sonuçlar 45 yaş üstündeki grup için çelişkiler barındırıyor. Eğer bu gruptaki katılımcılar algoritmalara insanlardan daha çok güveniyorsa, insan danışmanlara çok daha düşük ücret ödemeye istekli olmalılar ve bu yaş grubunun tercihlerinin demografik olarak 20–30 yaş grubu yerine 30–45 yaş grubuna daha çok benzemesi lazım. Eğer bu yaş grubundaki yatırımcılar insan danışmanlara daha çok güveniyorsa, bu durumda insan danışmalara robo-danışmanlara kıyasla çok daha fazla ücret ödemeye istekli olmalılar ve demografik olarak 30 yaş grubuna daha çok benzemeliler. Bu nedenle, araştırmanın en yaşlı grubu için çıkan sonuçlarına şüphe ile yaklaşıyorum. Bu grubun robo-danışmanlara ya da insan danışmanlara ödemek istedikleri ücretler için çıkan sonuçlarda yanlışlık olması gerekiyor. Ancak bu durumu kanıtlama şansım yok. Yapabileceğim tek şey, birinin ücret ödeme istekliliği ile insan ve robo danışmanlar arasındaki ilişkiyi inceleyen yeni bir araştırma yapmasını beklemek.
Joachim Klement'in paylaştığı blog yazısının orijinal metnine buradan ulaşabilirsiniz.
Fintech, dijital dönüşüm ve finansal okur-yazarlık hakkındaki diğer yazılarımıza buradan ulaşabilirsiniz.
Burak Arslanpay
İnfina Yazılım A.Ş.
Genel Müdür Yardımcısı